Sự gia tăng dân số cùng với lượng người nhập cư ở các đô thị ngày càng nhiều kéo theo lượng rác phát sinh tại các đô thị lớn tại Việt Nam tăng lên đáng kể. Việc phải đối mặt với hao tốn nhiều ngân sách trong việc xử lý môi trường và tìm nguồn quỹ sạch để xây dựng các khu xử lý rác đã, đang và luôn là một trong những vấn đề nan giải với các đô thị.
Với nỗ lực trong việc hỗ trợ các đô thị giảm thải gánh nặng chi phí và tiết kiệm quỹ đất trong việc xử lý rác thải, các dự án về Phân loại rác thải tại nguồn (PLRTN), hỗ trợ người thu gom rác dân lập và quản lý rác thải tại Quận 5, Quận 6 thành phố HCM và Quy Nhơn lần lượt ra đời từ năm 2002- 2006 dưới sự hỗ trợ tài chính của UE-AEP và Cordaid. Những dự án trên là tiền đề và những bước đi tiên phong trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn và bảo vệ môi trường của Enda VN.
Chương trình “Quản lý chất thải bền vững và vì người nghèo ở các thành phố nhỏ” do UNESCAP tài trợ, đã được tiến hành tại Thành phố Quy Nhơn, một Dự án thí điểm từ năm 2005. Vào năm 2012, Dự án đã được nhân rộng ở Kontum. Dự án tập trung vào thu nhặt, phân loại và xử lý chất thải rắn đô thị trong cộng đồng để tái chế chất thải , sản xuất phân hữu cơ, giảm chi phí vận chuyển khối lượng lớn rác thải đô thị cũng như nhằm giảm quá tải cho các bãi rác trong thành phố. Trong quá trình thực hiện dự án, 2 Trung tâm Phục hồi Tài nguyên Tổng hợp (IRRC) được xây dựng nhằm tận dụng tối đa nguồn rác hữu cơ tại các địa phương được chọn. Việc vận hành hiệu quả 2 trung tâm IRRC đã thay đổi đại đa số thái độ, hành vi và khái niệm của cộng đồng về “ Rác” và “Tài nguyên”. Đến nay, với sự tham gia nhiệt tình và sáng tạo của lãnh đạo các địa phương, chương trình PLRTN đã được triển khai hiệu quả và nhân rộng tại các đơn vị “phi hộ gia đình” và gia đình trên địa bàn thành phố Quy Nhơn.
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, Dự án “ Tăng cường hòa nhập và tiếp cận an sinh xã hội cho người thu gom rác dân lập” được bắt đầu vào năm 2011 với sự hỗ trợ của Cộng đồng Châu Âu (EC). Mục tiêu của dự án là xây dựng năng lực cho người thu gom rác dân lập (NTGRDL) và trực tiếp hỗ trợ và tiến hành vận động chính sách nhằm cải thiệu điều kiện sống và khả năng tiếp cận với các dịch vụ công cho NTGRDL trên địa bàn thành phố.
Trong cả hai dự án, Phân loại rác và áp dụng của 3T (Tiết giảm – Tái chế – Tái sử dụng ) được coi là hoạt động chiến lược nhằm đạt được các mục tiêu bền vững của dự án. Các chương trình này có đều có các hoạt động chính là: Phân loại rác tại nguồn và cải thiện điều kiện làm việc của NTGRDL . Dự án UNESCAP có thể cung cấp một mô hình tốt cho NTGRDL tại các thành phố nhỏ bằng việc kinh doanh dựa vào rác hữu cơ. Các kết quả nghiên cứu và các hoạt động tuyên truyền vận động từ NTGRDL cũng như kinh nghiệm về vận động có thể được chuyển giao trong cả hai dự án và thiết lập một mạng lưới dành NTGRDL tại Việt Nam nhằm tăng cường tiếng nói của mình và biến họ thành các chuyên gia về xã hội và chính thức được cho phép thu gom rác và tái chế.